WAT IS DAT?
Vreedzaam is een lesprogramma voor basisscholen voor sociale competentie en democratisch burgerschap. Het beschouwt de klas en de school als een leefgemeenschap, waarin kinderen zich gehoord en gezien voelen, een stem krijgen en waarin kinderen leren en oefenen om samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. Kinderen voelen zich verantwoordelijk voor elkaar en voor de gemeenschap en staan open voor de verschillen tussen mensen.
LESDOELEN
Een Vreedzame school streeft er naar om kinderen te leren:
- op een positieve en zorgzame manier met elkaar om te gaan
- op een democratische manier met elkaar beslissingen te nemen
- constructief conflicten op te lossen
- verantwoordelijkheid te nemen voor elkaar en voor de gemeenschap
- open te staan voor verschillen tussen mensen
Het programma wil niet alleen kinderen bovenstaande sociale competenties leren, maar vooral ook een positief sociaal en moreel klimaat in de school creëren, waar een opvoedende en gedragsregulerende werking van uitgaat.
Democratisch burgerschap
Wanneer er binnen Vreedzaam wordt gesproken over 'democratisch burgerschap’ gaat het niet zozeer om het naleven van wetten of om het gaan stemmen als er verkiezingen zijn. Het gaat vooral over de wijze waarop wij met elkaar omgaan, o.a.:
- Houden we rekening met elkaar
- Hoe gaan we om met verschil van mening?
- Hoe komen we tot een gezamenlijk besluit?
- Hoe lossen we conflicten op?
- Voelen we ons verantwoordelijk voor de gemeenschap?
- Hoe gaan we om met situaties waarin sprake is van onrechtvaardigheid
- Stellen we ons actief op als andere kinderen gepest worden?
LESBLOKKEN
De lesdoelen komen in 6 lesblokken aan bod. De inhoud van de blokken is als volgt:
Blok 1 We horen bij elkaar: Hier staan de lessen in het teken van groepsvorming en het creëren van een positief klimaat in de klas. Samen met de leerlingen maken we afspraken over hoe we met elkaar omgaan in de klas. Leerlingen bedenken zelf taken en verantwoordelijkheden.
Blok 2 We lossen conflicten zelf op: In dit blok leren de leerlingen het begrip ‘conflict’ en ze krijgen zicht op hoe je kunt reageren op een conflict. Na dit blok verwachten we van de leerlingen dat ze zelf, met behulp van een heel eenvoudig stappenplan, hun conflicten zelf oplossen.
Blok 3 We hebben oor voor elkaar: Dit besteedt aandacht aan communicatie. Goede communicatie is de sleutel tot het oplossen en voorkomen van conflicten. In dit blok besteden we o.a. aandacht aan de rol van misverstanden, het je kunnen verplaatsen en inleven in een ander, actief luisteren en samenvatten.
Blok 4 We hebben hart voor elkaar: Hierin staan gevoelens centraal. In dit blok worden onder andere twee belangrijke vaardigheden voor conflictoplossing geleerd: je eigen gevoelens herkennen en erover kunnen vertellen, en het erkennen en accepteren van de gevoelens van een ander.
Blok 5 We dragen allemaal een steentje bij: In dit blok gaat in de eerste invoeringsjaren over mediatie, en de jaren daarna staat leerlingparticipatie centraal; het leveren van een bijdrage aan de gemeenschap.
Blok 6 We zijn allemaal anders: Dit stelt het open staan voor verschillen centraal. Kinderen onderzoek overeenkomsten en verschillen in hun familie, klas, school, omgeving van de school en de wereld.